Δέκα ερωτοαπαντήσεις την περίοδο της καραντίνας και της άρσης των μέτρων
Όλοι μας δοκιμαστήκαμε και δοκιμαζόμαστε ακόμη σημαντικά στην περίοδο της καραντίνας, αλλά και τώρα, με την σταδιακή άρση των μέτρων. Οι πολλές εναλλαγές στις συνήθειες της καθημερινότητάς μας απαίτησαν από εμάς μεγάλη ψυχική ενέργεια και δημιούργησαν, ταυτόχρονα, πολλά ερωτηματικά, κοινά στους περισσότερους μεταξύ μας. Διαβάστε παρακάτω τις απαντήσεις στις πιο συχνές ερωτήσεις:
- Νιώθω ότι τα παιδιά μου βαριούνται και δεν έχουν τι να κάνουν και ότι αυτό τα επηρεάζει αρνητικά. Τι να κάνω, εφόσον δουλεύω κι εγώ από το σπίτι και δεν έχω πού να τα αφήσω;
Τα παιδιά χρειάζονται ένα καλά δομημένο πρόγραμμα, ώστε να μην αποδιοργανώνονται, να μη βαριούνται και να μη διασπάται η προσοχή τους σε πολλά ερεθίσματα ταυτόχρονα. Είναι σημαντικό να χτίσετε ένα ημερήσιο και ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα, το οποίο θα ακολουθείτε πιστά, σαν να ήταν το πρόγραμμα του σχολείου. Αυτό το πρόγραμμα, βέβαια, θα είναι καλό να περιλαμβάνει, εκτός των σχολικών υποχρεώσεων, γυμναστική, ψυχαγωγία και οικογενειακό χρόνο.
- Ενώ, θεωρητικά, έχω παραπάνω ελεύθερο χρόνο, πάλι δεν προλαβαίνω τις υποχρεώσεις μου. Γιατί συμβαίνει αυτό και τι να κάνω;
Όταν έχουμε παραπάνω χρόνο στη διάθεσή μας, συνήθως χαλαρώνουμε τον ρυθμό μας, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, όπως και επιτρέπουμε να αφιερώσουμε την προσοχή μας και σε πράγματα που, υπό συνθήκες πίεσης, θα αφήναμε στην άκρη. Χρειάζεται να βάλουμε προτεραιότητα, ξεκινώντας από τις υποχρεώσεις μας και, αφού εκπληρώσουμε αυτές, να εντάξουμε οργανωμένα και άλλες δραστηριότητες στη ρουτίνα μας, προσπαθώντας να μη σπαταλάμε τον χρόνο και την προσοχή μας σε πράγματα που δεν έχουμε προγραμματίσει.
- Ολημερίς χτυπάει το τηλέφωνό μου με μηνύματα που με κατακλύζουν με νέα ή ανέκδοτα γύρω από τον κορωνοϊό και δεν θέλω πια ν’ ασχολούμαι, με αποτέλεσμα να μην έχω διάθεση να μιλήσω ούτε με τους φίλους μου. Νιώθω μια απίστευτη κούραση από όλο αυτό και δεν ξέρω τι να κάνω. Τι προτείνετε;
Χρειάζεται να βάζουμε σαφή όρια στον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα μηνύματά μας και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αν κάτι μας ενοχλεί, μπορούμε και πρέπει να το πούμε. Δεν είναι κακό να ενημερώσουμε τις επαφές μας ότι δεν επιθυμούμε να λαμβάνουμε συγκεκριμένο υλικό μηνυμάτων, να αποκλείσουμε επαφές ή σελίδες κοινωνικής δικτύωσης που μας κουράζουν, να κάνουμε, δηλαδή, ένα καλό, γερό, ξεκαθάρισμα, ανάλογο με αυτό που κάνουμε στο σπίτι μας και στην πραγματική μας ζωή.
- Έχω βουλιάξει στον καναπέ και δεν έχω διάθεση να βγω έξω, παρόλο που επιτρέπεται τώρα σιγά σιγά να πάω και πιο μακριά. Είναι φυσιολογικό αυτό;
Είναι απόλυτα φυσιολογικό το να πέσουμε ψυχολογικά μέσα σε μια τόσο αβέβαιη κατάσταση σαν και αυτή που ζούμε με την εμφάνιση του κορωνοϊού. Οι ψυχικές απαιτήσεις για την επεξεργασία όλων των αλλαγών που καλούμαστε να κάνουμε είναι μεγάλες και φοβερά ενεργοβόρες, ακόμη κι αν αυτό δεν φαίνεται, επειδή καθόμαστε στον καναπέ. Παρόλο που είναι φυσιολογικό, καλό είναι να κάνουμε την προσπάθεια να σηκωθούμε από τον καναπέ και να εντάξουμε κάτι ευχάριστο στη ρουτίνα μας. Αρχικά μπορεί να το κάνουμε σαν να είναι ιατρική συνταγή που εκτελούμε, αλλά θα διαπιστώσουμε, σύντομα, ότι αρχίζουμε και ευχαριστιόμαστε και απολαμβάνουμε τα οφέλη αυτής μας της κίνησης.
- Ενώ τα έχω όλα σε σειρά και δεν μου συμβαίνει κάτι άσχημο, νιώθω ένα άγχος που δεν φεύγει. Είναι αναμενόμενο;
Ναι, αυτό είναι, όντως, κάτι που μπορεί να μας συμβεί. Παρόλο που μπορεί να έχουμε ακολουθήσει όλες τις συμβουλές «επιβίωσης» για την περίοδο που ζούμε και να μη μας συμβαίνει κάτι άσχημο και αναπάντεχο, να νιώθουμε άγχος ή θλίψη. Αυτό συμβαίνει γιατί, ουσιαστικά, η ψυχή μας επεξεργάζεται την απώλεια της ανεμελιάς και της πρότερης ελευθερίας. Αν δεν υπάρχει υποκείμενη ψυχική παθολογία, αυτό το συναίσθημα, με τον καιρό, θα υποχωρήσει. Αν δείτε ότι επιμένει, καλό θα είναι να ζητήσετε βοήθεια από έναν ειδικό.
- Σκέφτομαι ότι τώρα, με τη σταδιακή άρση των μέτρων, θα μπορούσα να κοινωνικοποιηθώ λίγο, αλλά φοβάμαι και προτιμώ να μείνω σπίτι. Πότε θα το ξεπεράσω;
Ο καθένας από εμάς αντιδρά διαφορετικά απέναντι στην απειλή της υγείας του. Άλλοι άνθρωποι είναι πιο παράτολμοι και άλλοι πιο συντηρητικοί, από τη φύση τους. Αν πιστεύετε πως χρειάζεστε λίγο χρόνο ακόμη για να αφομοιώσετε τις αλλαγές στην καθημερινότητά σας, αυτό είναι φυσιολογικό και δεν χρειάζεται να πιέσετε τον εαυτό σας. Θα ήταν καλό να ξεκινήσετε την κοινωνικοποίησή σας σε περιβάλλοντα που σας εμπνέουν εμπιστοσύνη και με ανθρώπους που γνωρίζετε ότι συμμερίζονται και σέβονται τις επιφυλάξεις σας.
- Ο άντρας μου κι εγώ έχουμε πολύ διαφορετικές αντιλήψεις για την προστασία που πρέπει να παίρνουμε για τον κορωνοϊό. Πώς να το διαχειριστώ αυτό;
Όπως σε κάθε ζήτημα για το οποίο ένα ζευγάρι μπορεί να έχει εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις, καλείται να βρει ένα σημείο «συνάντησης» κάπου στη μέση, σεβόμενοι και οι δύο τη διαφορετικότητα του άλλου και δείχνοντας τη σχετική κατανόηση, το ίδιο οφείλει να συμβεί και για το συγκεκριμένο ζήτημα. Κουβεντιάστε ανοιχτά για το πώς αισθάνεστε και τι βήματα θα θέλατε να κάνει ο σύντροφός σας, προκειμένου να αισθανθείτε καλύτερα και πιο ασφαλείς μέσα στην σχέση. Αν αυτό δεν είναι διόλου εφικτό, ίσως να είναι ένα σημάδι άλλων δυσλειτουργιών της σχέσης, τις οποίες θα πρέπει να σκεφτείτε καλύτερα και να πάρετε τις σχετικές αποφάσεις γύρω από αυτές. Δεν είναι σπάνιο μια κρίση να αναδεικνύει τα προβλήματα μιας σχέσης, όπως επίσης και τα δυνατά της σημεία.
- Τα παιδιά μου είναι στην εφηβεία και είναι δύσκολο να τα ελέγξω, όσον αφορά στην προστασία τους από τον κορωνοϊό όταν βγαίνουν βόλτα με τους φίλους τους. Τι να κάνω;
Με τα παιδιά στην εφηβεία θα πρέπει να συζητήσετε εκτενώς τις ιδιαιτερότητες της κατάστασης που ζούμε, με τον κορωνοϊό, καθιστώντας σαφές σε αυτά ότι οι περιορισμοί που μπαίνουν έχουν να κάνουν με τη διαφύλαξη της καλής υγείας όλων και όχι με το να τους αφαιρέσετε τις ελευθερίες. Αν πιστεύετε ότι το παιδί σας έχει την ωριμότητα να διαχειριστεί τον ίδιο του τον εαυτό, το αφήνετε να κάνει τις συναναστροφές του. Αν όχι, τότε ίσως να χρειάζεται να είστε κάπως πιο περιοριστικοί, μέχρι τη λήξη του συναγερμού. Είναι, σε κάθε περίπτωση, εξαιρετικά σημαντικό, ο έφηβος που έχετε απέναντί σας να καταλάβει ότι τον συναισθάνεστε, ότι, δηλαδή, καταλαβαίνετε σε βάθος τον αντίκτυπο που έχει ο περιορισμός στη ζωή του, ψυχική και κοινωνική, και όχι απλά να του επιβάλετε στεγνούς κανόνες.
- Θέλω πολύ να συναντήσω τους φίλους μου, μετά από το μεγάλο διάστημα της καραντίνας, εφόσον τώρα πια επιτρέπεται, αλλά έχω τις επιφυλάξεις μου ακόμη για τον κορωνοϊό, ενώ εκείνοι διαπιστώνω ότι συμπεριφέρονται σαν να μην υπάρχει πια. Με δυσκολεύει να τους πω ανοιχτά ότι εγώ συνεχίζω και προσέχω, κρατώντας όλους τους κανόνες υγιεινής. Πώς να το διαχειριστώ;
Κατ’ αρχάς, κάνετε πάρα πολύ καλά που συνεχίζετε και επαγρυπνείτε για την προστασία της υγείας σας. Το ότι έχουμε σταδιακή άρση των μέτρων, δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι δεν έχουμε πια καθόλου τον ιό μεταξύ μας ή δεν παραμένουμε ευάλωτοι απέναντί του. Κανείς δεν πρέπει να διαπραγματεύεται την προστασία της υγείας του και της υγείας των άλλων, υποκύπτοντας σε κοινωνικές πιέσεις φίλων. Προσπαθήστε να εξηγήσετε στους φίλους σας ότι οφείλουν να σεβαστούν τη θέση σας, εμπράκτως, κι ότι, αν δεν μπορούν να το κάνουν αυτό, τότε δεν θα μπορέσετε να βρεθείτε. Εναλλακτικά, μπορείτε να κάνετε μικρές συναθροίσεις, δύο-τριών ανθρώπων, σε ανοιχτά μέρη, συνεχίζοντας να αποφεύγετε συνήθειες που θέτουν την υγεία σας σε κίνδυνο.
- Μένω με τους γονείς μου που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, αλλά πρέπει, με κάποιο τρόπο να γυρίσω σταδιακά στην κανονικότητα. Τι να κάνω;
Αυτή είναι μια δύσκολη συνθήκη αλλά και πολύ πραγματική, σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου πολύς νέος κόσμος ζει ακόμη με τους γονείς του. Θα πρέπει να συζητήσετε οικογενειακώς, πώς θα διαφυλάξετε ή θα ενισχύσετε τους κανόνες υγιεινής μέσα στο σπίτι όπου ζείτε όλοι μαζί. Σαφώς, αν υπάρχει δυνατότητα να μείνετε σε δικό σας χώρο ή να φιλοξενηθείτε για κάποιο διάστημα κάπου αλλού, είναι και αυτή μια λύση άξια να την εξετάσετε. Στο βαθμό που όλοι προσέχετε και ακολουθείτε τις οδηγίες των ειδικών επιστημόνων για τη μη μετάδοση του κορωνοϊού και εφόσον τώρα κρίνεται ασφαλές να επιστρέψουμε σιγά σιγά σε μια νέα κανονικότητα με μεγαλύτερη έμφαση στην προσοχή για την υγεία μας, ακόμη και το να παραμείνετε μαζί, μπορεί να γίνει με το χαμηλότερο δυνατό ρίσκο.
Η Σοφία Χατζηδημητρίου (B.Sc. Psychology, Pg.Dip. & M.Clin.Sc. in Psychoanalytic Psychotherapy, Pg.Cer. in Group Analysis) είναι Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεύτρια με 20 χρόνια ενεργή επαγγελματική πορεία στον χώρο της Ψυχοθεραπείας και ειδικεύεται σε θέματα που αφορούν την Ψυχή, τις Σχέσεις, την Ψυχοθεραπεία, κ.ά.